Việt Nam cần bao nhiêu ngân hàng là đủ?

Đại biểu Quốc hội đặt vấn đề cần đánh giá xem Việt Nam có bao nhiêu ngân hàng là đủ, nếu không, chúng ta có nhiều ngân hàng quá dẫn tới sự cạnh tranh, sở hữu chéo, thậm chí rủi ro cho hệ thống.
Chiều 10/6, Quốc hội thảo luận toàn thể ở hội trường về dự án Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi.

Có sự lòng vòng trong hệ thống tín dụng, cần thiết đặt lại mô hình cơ quan giám sát
Cùng tham gia đóng góp ý kiến tại phiên thảo luận này, ông Trịnh Xuân An, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Quốc phòng an ninh (đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai) cho biết, dự thảo luật cũng có nhiều quy định để phòng ngừa các rủi ro cho hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị bổ sung thêm nội dung đề phòng rủi ro cho hệ thống.

Do đó, ông An cho rằng, có sự lòng vòng trong hệ thống tín dụng. Để chấm dứt sở hữu chéo, những chính sách đang thiết kế như chỉ giảm tỷ lệ cổ phần, giảm hạn mức cấp tín dụng vẫn chưa đủ mạnh.

"Đây là giải pháp mang tính chất thụ động, còn chấm dứt sở hữu chéo liên quan tới công khai minh bạch và xử lý nghiêm tổ chức, cá nhân dính dáng tới việc này. Do đó, cần thiết đặt lại mô hình cơ quan giám sát, kiểm tra liên quan tới ngân hàng", ông An nói.

Bởi thực tế, để xảy ra trường hợp như Ngân hàng SCB, vi phạm đều liên quan tới cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng, hiện luật mới thiết kế ở một điều, cần quy định rõ hơn thành một chương và cần có cơ quan thanh tra, kiểm tra hoạt động tín dụng mang tính độc lập. Hiện đã có quốc gia tái thành lập lại cơ quan này.

"Không nhất thiết giảm tỷ lệ cổ phần, room cấp vốn, thậm chí có thể cho phép sở hữu ở mức cao hơn, nhưng quản lý được để tổ chức cá nhân không dám, không thể sử dụng tài sản chéo với công ty của mình. Cần thiết chế mạnh mới có thể xử lý nghiêm", ông An nói.

Ngoài ra, theo ông An, hiện có khoảng 50 ngân hàng. Ông đặt vấn đề với một nền kinh tế như Việt Nam, cần đánh giá số lượng ngân hàng bao nhiêu là đủ? Sau khi rà soát lại, cần thiết có quy định trong luật để giới hạn kỹ thuật. "Với nền kinh tế hiện nay, có bao nhiêu ngân hàng là đủ? Nếu không, chúng ta có nhiều ngân hàng quá dẫn tới sự cạnh tranh, sở hữu chéo, thậm chí rủi ro cho hệ thống", ông An nêu.

Về cấp hạn mức tín dụng, ông An đồng tình thời điểm này có thể áp room tín dụng, tuy nhiên nếu đã áp chuẩn quốc tế trong quản trị rủi ro ngân hàng, tại sao vẫn duy trì mô hình hạn mức tín dụng? Dự luật lần này cần có điều, mục quy định biện pháp quản trị rủi ro, để có hệ thống luật phù hợp hoàn cảnh Việt Nam, chuẩn mực quốc tế mà các ngân hàng đang áp dụng.

Ngân hàng cần có công nghệ nhận diện khách để đảm bảo chính danh 

Góp ý dự thảo luật này, Giám đốc Công an TP Hà Nội Nguyễn Hải Trung (đoàn ĐBQH TP Hà Nội) cho rằng, tình trạng sở hữu chéo, thao túng lợi ích nhóm trong lĩnh vực ngân hàng vẫn là vấn đề đáng lo ngại. Thực tế, vẫn có thể tồn tại các cổ đông lớn đứng danh hoặc không đứng danh trong Hội đồng quản trị và Ban điều hành nắm cổ phần chi phối và điều hành ngân hàng.

Theo ông Trung, dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi điều chỉnh giảm tỷ lệ sở hữu của các cá nhân, tổ chức, tăng tính đại chúng của các tổ chức tín dụng và mở rộng thêm các diện đối tượng liên quan là cần thiết. Điều này giúp cơ cấu cổ đông của ngân hàng có độ phân tán hơn, lành mạnh hơn, tránh quyền lực tập trung quá lớn, tập trung vào "ông chủ, bà chủ" nào đó. Từ đó hạn chế hành vi điều hành của tổ chức tín dụng theo hướng phục vụ cho các công ty "sân sau" hoặc lợi ích của cổ đông lớn, ngược lại làm tổn hại tới lợi ích của hệ thống ngân hàng nói chung và các cổ đông còn lại.

Tuy nhiên, các giải pháp nêu trong dự thảo chỉ là giải pháp kỹ thuật để hạn chế các cổ đông lớn. Do đó, cần nghiên thêm các quy định, tăng cường vai trò của Ngân hàng Nhà nước để hạn chế hành vi lạm quyền cổ đông lớn, quyền quản trị điều hành để thao túng hoạt động của các tổ chức tín dụng. Đồng thời, cần nghiên cứu, đề xuất thêm các biện pháp, giải pháp để quản lý, kiểm soát việc lách luật, sử dụng nhiều cá nhân pháp nhân khác đứng tên cổ phần tạo nhóm cổ đông lớn để điều hành các tổ chức tín dụng.

Về quy định về cung cấp thông tin cho các cơ quan chuyên trách phòng chống tội phạm, ông Trung cho rằng, quy định dự thảo Luật chưa đáp ứng yêu cầu về mặt thời gian trong thực tiễn của công tác phòng chống tội phạm, nhất là phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao lừa đảo trên không gian mạng.

"Hiện nay, tình hình tội phạm sử dụng không gian mạng và công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đánh bạc, tổ chức đánh bạc, rửa tiền diễn biến rất phức tạp, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Khi tội phạm xảy ra, lực lượng công an phải nhanh chóng triển khai truy xét dòng tiền và phong tỏa tài khoản. Tuy nhiên, với các quy định pháp luật hiện hành thì không đáp ứng được yêu cầu ngăn chặn kịp thời về chuyển tiền vào các đối tượng. Sau khi nhận được tiền, các đối tượng liên tục chuyển tiền rất nhanh, nên số tiền thu hồi được rất ít so với số tiền người dân bị lừa.

Vì vậy, để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tội phạm, theo ông, cần thiết ban hành quy định và rút ngắn về thời gian cung cấp thông tin tài khoản khách hàng để phục vụ công tác đấu tranh phòng chống tội phạm và có thể giao Chính phủ nghiên cứu quy định chi tiết.

Về quy định tính chính danh khi mở tài khoản ngân hàng, theo ông Trung, trong đấu tranh phòng chống tội phạm cao thời gian qua nổi bật lên các thủ đoạn sử dụng giấy tờ giả mở tài khoản nhằm gây khó khăn, tránh né. Theo ông Trung, cần luật hóa quy định tính chính danh khi mở tài khoản.

Ngoài ra, theo ông Trung, trong luật này cần có quy định cụ thể về các điều kiện bắt buộc các tổ chức tín dụng phải có nền tảng công nghệ, cơ sở vật chất trong nhận diện khách hàng để đảm bảo tính chính danh. Các ngân hàng có trách nhiệm rà soát, phát hiện và phối hợp với cơ quan công an, các cơ quan có liên quan xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm về tài khoản không chính danh.

Theo Trần Kháng

(Dantri)